Z okazji roku jubileuszu 70-lecia połączenia Bielska i Białej redakcja Kuriera.BB przygotowała dla czytelników cykl przybliżający architekturę oraz historię połączonych miast. W każdym tegorocznym numerze przedstawiamy na łamach Kuriera.BB podobne obiekty znajdujące się w dwóch kiedyś odrębnych miastach: Bielsku i Białej. W bieżącym odcinku przedstawiamy historię kościołów ewangelickich.

Kościół w Bielsku 

Bielski kościół ewangelicki jest centralną budowlą tzw. Bielskiego Syjonu ewangelickiego powstałego końcem XVIII wieku dzięki patentowi tolerancyjnemu cesarza Józefa I z 1781 roku między dzisiejszymi ulicami Władysława Orkana a Andrzeja Frycza-Modrzewskiego. Nazwa Bielski Syjon, przywołująca na pamięć Syjon w Jerozolimie jako prawzór świętego miejsca i skupionej wokół niego społeczności wiernych, została po raz pierwszy użyta w 1782 roku przez pastora Jana Traugotta Bartelmusa.

Sam kościół Zbawiciela wybudowany został w latach 1787-1789. Pierwotna budowla nie miała jednak wieży. Wzniesiono ją 60 lat po wybudowaniu kościoła - w latach 1849-1852. Całość budowli w roku 1881 została przebudowana w stylu neogotyckim. Kościół jest katedrą diecezji cieszyńskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce.
Przy kościele znajduje się jedyny w Polsce pomnik Marcina Lutra. Został on wykonany z brązu  z brązu przez Franza Vogla w roku 1900.

Kościół w Białej

Kościół ewangelicki w Białej został wybudowany kilka lat po bielskim - w latach 1792-98 w stylu klasycystycznym.
We wnętrzu kościoła warto zwrócić uwagę na ołtarz, który  w 1835 roku wykonał krakowski rzeźbiarz Joachim Kornecki. Uwagę przykuwają naturalnej wielkości postacie czterech ewangelistów. Wykonano je z drewna, a wyglądają jak alabastrowe. W centrum umieszczono obraz „Jezus w Ogrojcu”. Z ołtarzem doskonale komponuje się chrzcielnica z 1817 roku oraz ambona w kształcie łodzi, z roku 1833. Cennym elementem wyposażenia sa też organy z połowy XIX wieku  wykonane w opawskiej firmie Karola Kuttlera. 
Kościół jest siedzibą parafii Marcina Lutra Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Białej, która oprócz tej części dwumiasta obejmuje swoim zasięgiem także Szczyrk, gdzie znajduje się kościół filialny prowadzony przez znanego ze swej niekonwencjonalnej działalności księdza Jana Byrta.

Jarosław Zięba