Będą duże zmiany w ustawie o cmentarzach i chowaniu zmarłych

Rząd pracuje nad nowelizacją ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych z 1959 roku. W projekcie jest wiele ciekawych oraz kontrowersyjnych zmian, jak np. powołanie funkcji koronera, przeniesienie własności grobu na administratora cmentarza czy spore zmiany w funkcjonowaniu zakładów pogrzebowych. O szczegóły zapytaliśmy Pana Arnolda Tajstrę z Zakładu Pogrzebowego Lete w Bielsku-Białej.

Stwierdzenie zgonu

Aktualnie zgon może stwierdzić lekarz lub kierownik zespołu ratownictwa medycznego. W nowej ustawie pojawia się kolejna osoba, którą jest koroner, czyli urzędnik wezwany na miejsce zgonu poza szpitalem. Koronerem będzie mógł być lekarz, z którym powiat zawrze umowę na pełnienie tej funkcji.

Elektroniczna Karta Zgonu i Urodzenia

Według projektu ustawy, osoba stwierdzająca zgon automatycznie będzie wystawiać elektroniczny dokument do Urzędu Stanu Cywilnego, który ma zawierać część danych z karty zgonu lub karty martwego urodzenia. Również na osobie stwierdzającej zgon spoczywał będzie obowiązek udzielenia informacji o zgonie osobie bliskiej bądź opiekunowi zmarłego. Nowością w ustawie będzie też to, że w przypadku zgonu w karetce pogotowia, to zespół pogotowia ma zapewnić transport zwłok, nie będzie już przypadków wystawiania zwłok z karetki lub przekładania ich na ulicy. Kolejną nowością jest to, że powiaty będą musiały organizować przetargi na transport zwłok identycznie jak prokuratury. Co ciekawe, powstanie również specjalny system teleinformatyczny dotyczący spopielania zwłok, gdzie prowadzący krematoria będą ewidencjonować specjalnymi numerami wykonane kremacje.

Organizacja pochówku

Prawo do organizacji pochówku zmarłego mają mieć ustawowo, według kolejności: osoba wskazana w testamencie, pozostały małżonek, krewni zstępni, krewni wstępni, krewni boczni do czwartego stopnia pokrewieństwa, powinowaci w linii prostej do pierwszego stopnia, podmiot który dobrowolnie podejmie się organizacji pochówku.

Prawo do grobu

Opłata za rezerwację miejsca pochówku ma obejmować również opłatę za pierwsze pochowanie, czyli de facto opłatę trzeba będzie wnieść na 40 lat. Jeżeli administrator cmentarza nie pobiera opłaty za rezerwację grobu, wtedy prawo rezerwacji reguluje regulamin cmentarza. 

Fundator grobu będzie decydował o tym kto ma być pochowany w grobie, będzie mógł również przenieść prawo do pochówku na inną osobę oraz wybudować nagrobek lub inną kompozycję architektoniczną zgodną z regulaminem cmentarza. Prawo do grobu ma wygasać po upływie 20 lat od ostatniego pochówku. Prawo do grobu ma być automatycznie odnawiane po wniesieniu opłaty zgodnej z regulaminem cmentarza. Wiele kontrowersji wzbudza zapis w projekcie ustawy, który prawo własności  grobu przenosi na właściciela cmentarza. Projekt tego zapisu został skrytykowany przez kościoły i związki wyznaniowe, które wnoszą o jego wykreślenie.

Do obowiązków administratora cmentarza będzie należeć zapewnienie dostępu do bieżącej wody, miejsca do wyrzucania odpadów, możliwości dojścia do grobu, a obiekt ma posiadać ogrodzenie. Cmentarze będą musiały też prowadzić elektroniczną ewidencję

zarezerwowanych miejsc pochówku, a na dostosowanie się do tych przepisów mają mieć 5 lat. 

Gdzie będzie można pochować zmarłych

Według projektu ustawy zmarli będą mogli być chowani tylko na cmentarzu, wyjątkiem mają być pochówki w miejscach kultu religijnego niebędących cmentarzami, ale będzie to możliwe po uzyskaniu zgody Powiatowego Inspektora Sanitarnego.

Projekt ustawy zakłada również, że nowe cmentarze, krematoria, domy pogrzebowe i kostnice mogą powstawać poza terenami cmentarza tylko na podstawie planu zagospodarowania przestrzennego. Dodatkowo dom pogrzebowy i kostnica nie będą mogły być zakładane w miejscu zabudowy mieszkaniowej. Przepis ten może bardzo utrudnić funkcjonowanie działającym już przedsiębiorcom branży pogrzebowej, którzy będą chcieli rozbudować swoją działalność.

Nowa ustawa reguluje również funkcjonowanie zakładów pogrzebowych. Według projektu przedsiębiorca pogrzebowy prowadzący zakład pogrzebowy będzie musiał dysponować miejscem do przechowywania zwłok w temperaturze 4 stopni, miejscem do balsamowania i ubierania zwłok, jak również dwoma pojazdami posiadającymi atest do przewozu zwłok. Bez własnych urządzeń chłodniczych i specjalnych pomieszczeń nie będzie można prowadzić działalności pogrzebowej. Dotąd część przedsiębiorców korzystała z chłodni w szpitalach, teraz będą musieli posiadać własne.