Mało kto zwraca uwagę na pofabryczny budynek przy ulicy Sempołowskiej 13. Tymczasem w jego niedawno wyremontowanych murach dzieje się wiele dobrego. Wszystko za sprawą Bielskiego Stowarzyszenia Artystycznego „Teatr Grodzki”, które działa na rzecz osób szczególnie doświadczonych przez los i potrzebujących wsparcia.

Teatr Grodzki skupia artystów, pedagogów i animatorów kultury działających na rzecz grup zagrożonych społecznym wykluczeniem, z ograniczonym dostępem do świata kultury i sztuki - dzieci, młodzieży, dorosłych i osób w podeszłym wieku. Są wśród nich niepełnosprawni fizycznie i umysłowo, młodzież sprawiająca kłopoty wychowawcze, osoby uzależnione, wychowankowie domów dziecka oraz placówek resocjalizacyjnych. Stowarzyszenie prowadzi Zakład Aktywności Zawodowej, drukarnię, Warsztaty Terapii Zajęciowej, Centrum Integracji Społecznej  oraz kilka grup teatralnych: dla młodzieży, dorosłych i seniorów.

Początki w latach 80.

Wszystko zaczęło się jeszcze w latach 80. XX wieku. Wtedy to kilkoro entuzjastów sztuki z naszego miasta po raz pierwszy poprowadziło warsztaty teatralne dla dzieci ze świetlic środowiskowych. Działania te miały charakter nieformalny i kontynuowane były przez kilkanaście lat., Wreszcie w 1999 roku aktor-lalkarz Jan Chmiel oraz muzyk Tomasz Zieliński założyli stowarzyszenie, które miało dotychczasową działalność sformalizować i usystematyzować. Siedzibą Teatru Grodzkiego, bo taką nazwę otrzymała organizacja, został Dom Żołnierza przy ul. Broniewskiego. Jego kontury do dziś znajdują się w logo Stowarzyszenia.

W zajęcia dla dzieci ze świetlic środowiskowych zaangażowali się kolejni  bielscy artyści, .m. in. Rafał Sawicki i Włodzimierz Pohl.

Przełomowym momentem dla Teatru Grodzkiego był rok 2002, gdy Stowarzyszenie, po raz pierwszy, otrzymało międzynarodowy grant z unijnych funduszy przedakcesyjnych. Kilkadziesiąt tysięcy euro pozwoliło rozwinąć działalność, zorganizować profesjonalne biuro i obsługę księgową.

Na swoim

W 2004 roku organizacja otrzymała w użytkowanie kompleks budynków po starej fabryce sukna Merilana przy ulicy Sempołowskiej 13. Ze środków na utworzenie zakładu aktywności zawodowej powstały tutaj Warsztaty Terapii Zajęciowej oraz drukarnia, w których zajęcia i pracę znaleźli niepełnosprawni podopieczni Stowarzyszenia.

Teatr Grodzki cały czas się rozwijał, stając się miejscem pracy dla ponad stu osób. Do pełni szczęścia brakowało własnej sceny oraz remontu elewacji i dachu budynku, który straszył swym wyglądem przechodniów. Dzięki kampanii crowdfundingowej, imprezom artystycznym i kulinarnym, aukcjom obrazów i teatralnych lalek, powołaniu społecznego Komitetu Budowy Teatru, zaangażowaniu wolontariuszy, zbiórce publicznej i wielu innym działaniom udało się zgromadzić środki w wysokości 91 051,36 zł, konieczne do wykonania najpilniejszych prac. Budynek zyskał bezpieczny dach, jednak Stowarzyszenie nadal nie miało swojej sceny.

Teatr Integracji

Wreszcie w 2018 roku Teatr Grodzki otrzymał fundusze unijne na kompleksowy remont kamienicy wraz z budową wymarzonego Teatru Integracji. – Mieliśmy plany zrealizować inwestycję szybko, jednak procedury i przetargi spowolniły nasze działania. Potem przyszła pandemia, jednak wszystko się dobrze skończyło i w czerwcu mieliśmy okazję  oficjalnie otworzyć scenę Teatru Integracji – mówi prezes Stowarzyszenia Teatr Grodzki Magdalena Wojtczak.

Teatr Integracji ma być ośrodkiem amatorskiego ruchu teatralnego, z prawdziwą, profesjonalnie wyposażoną sceną teatralną i widownią oraz funkcjonalnym zapleczem, bez barier architektonicznych dla aktorów i widzów. Teatr będzie dostępny dla podopiecznych Stowarzyszenia, zwłaszcza osób z niepełnosprawnością, jak również dla społeczności lokalnej i osób działających w amatorskim ruchu teatralnym z całej Polski.

Nie tylko sztuka

Stowarzyszenie to nie tylko arteterapia, czyli psychoterapia przez sztukę. W Centrum Integracji Społecznej podopieczni Teatru Grodzkiego, którzy nie odnaleźli się na rynku pracy mogą spróbować tej pracy. Na specjalnych warsztatach wykonują proste zadania, jak pakowanie chust czy poprawki krawieckie, które mają nauczyć ich pracować. Nad wszystkim czuwają psycholodzy, pracownicy socjalni i doradcy zawodowi. Dzięki temu, przeszkoleni, mogą ponownie szukać pracy na otwartym rynku pracy, co w większości czynią skutecznie.

Teatr Grodzki prowadzi także, wspólnie z Bielskim Centrum Przedsiębiorczości, Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej, gdzie pomoc otrzymać może każda osoba chcąca rozpocząć działalność w sferze ekonomii społecznej.

Od zeszłego roku Teatr Grodzki realizuje także program asystenta osobistego osoby niepełnosprawnej i opieki wytchnieniowej dla osób niepełnosprawnych  w stopniu umiarkowanym lub znacznym. W roku 2021 Stowarzyszenie zapewniło usługi asystenckie dla ponad 300 osób. – Program polega na zapewnieniu miejsca i opieki dla osoby niepełnosprawnej, aby rodzina która się nią na co dzień zajmuje, mogła znaleźć wytchnienie, wypoczynek czy spokojny czas na remont lub załatwienie swoich spraw – tłumaczy Magdalena Wojtczak. W tym roku program jest kontynuowany, a chętni mogą zgłaszać się do Stowarzyszenia.

Jarosław Zięba